H ακράτεια ούρων, είναι ένα μεγάλο ιατρικό αλλά και ΄΄κοινωνικό΄΄πρόβλημα όπου η/ο ασθενής ΄΄χάνει΄΄ούρα (σταγόνες ή και μεγαλύτερη ποσότητα) χωρίς να το θέλει, με αποτέλεσμα το αίσθημα ΄΄ντροπής΄΄και την κακή ποιότητα ζωής του ασθενούς. Η ακράτεια συμβαίνει πολύ περισσότερο στις γυναίκες. H ακράτεια ούρων, διακρίνεται σε επιτακτική ακράτεια, όταν η/ο ασθενής δεν προλαβαίνει να φτάσει στην τουαλέτα με αποτέλεσμα να ΄΄φύγουν΄΄ούρα στη διαδρομή, ακράτεια από προσπάθεια, κατά την οποία η/ο ασθενής βρέχεται χωρίς να το καταλάβει κατά την κίνηση, το βήχα, το γέλιο, το βάρος κλπ. ακράτεια από υπερπλήρωση της κύστης, στην οποία συνήθως ο/η ασθενής ΄΄βρέχεται΄΄το βράδυ κατά τον ύπνο. Τέλος υπάρχει και η μικτή ακράτεια, όταν συνυπάρχουν κάποια από τα παραπάνω είδη ακράτειας.

Aίτια της ακράτειας

H χαλάρωση του  πυελικού εδάφους, αποτελεί τον κύριο μηχανισμό ακράτειας στη γυναίκα. Εμφανίζεται κυρίως στην εμμηνόπαυση (κινδυνεύουν περισσότερο οι υπέρβαρες και πολύτοκες γυναίκες) και προκαλεί συνήθως ακράτεια προσπάθειας (με το βήχα, το γέλιο, κλπ.), μπορεί όμως να προκαλεί και μικτή ακράτεια όταν συνυπάρχει πρόπτωση της μήτρας. Στον άνδρα, η υπερπλασία προστάτη μπορεί να προκαλέσει επιτακτική ακράτεια ή ακράτεια από υπερπλήρωση. Ο ερεθισμός της ουροδόχου κύστης από φλεγμονή, πέτρα ή θηλώματα, μπορεί να προκαλέσει επιτακτική ακράτεια. Ο σακχαρώδης διαβήτης και άλλα νευρολογικά νοσήματα, προκαλούν διάφορα είδη ακράτειας .Κάποιες φορές η ακράτεια μπορεί να είναι ιατρογενής, να οφείλεται δηλαδή σε κάποια χειρουργική επέμβαση. Η ακράτεια μπορεί επίσης να οφείλεται σε ψυχολογικούς παράγοντες(ψυχογενής ακράτεια). Τέλος, κάποια γενικά θέματα όπως η παχυσαρκία, η μεγάλη ηλικία κ.α. συνδυάζονται με την παρουσία ακράτειας ούρων.

Διάγνωση της ακράτειας

Το σύμπτωμα της ακράτειας, είναι ένα ΄ ήχηρό ΄ σύμπτωμα από τον ασθενή, γιατί επηρεάζει έντονα την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητά του. Από το ιστορικό λοιπόν, το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε ημερολόγιο ούρησης, ο γιατρός παίρνει πληροφορίες για την παρουσία της ακράτειας, το είδος της ακράτειας, τη βαρύτητα και την επίπτωση της ακράτειας στην καθημερινή ζωή της/του ασθενούς. Κατά την κλινική εξέταση, το stress test (η/ο ασθενής βήχει με ούρα στην κύστη) αποκαλύπτει ακράτεια προσπάθειας. Επίσης μπορούν να καταγραφούν ανατομικές ανωμαλίες, όπως πρόπτωση μήτρας στις γυναίκες ή υπερπλασία προστάτη στους άνδρες. Το υπερηχογράφημα, δίνει πληροφορίες για την χωρητικότητα και τη μορφολογία της ουροδόχου κύστης καθώς και πληροφορίες για τον όγκο του προστάτη στον άνδρα . Η  εξέταση ούρων, δίνει πληροφορίες για τυχόν παρουσία λοίμωξης ή αίματος στα ούρα.

Το PAD test, είναι μια εξέταση που ποσοτικοποιεί την ακράτεια. Γίνεται στο σπίτι με τη χρήση πάνας που ζυγίζεται μετά από συγκεκριμένη δραστηριότητα.Έχει μικρή κλινική χρησιμότητα.

Ο ουροδυναμικός έλεγχος(βλ. σχ. ενότητα), αποτελεί την πιο σημαντική διαγνωστική εξέταση στην ακράτεια ούρων.οι κύριες ενδείξεις ουροδυναμικού ελέγχου στους ενήλικες είναι η επιτακτική ακράτεια ούρων ή η επιτακτική(επείγουσα) ούρηση καθώς και το σημαντικό υπόλειμμα(κατακράτηση) ούρων. Για τα παραπάνω, θα πρέπει να έχει προηγηθεί ο απαραίτητος κλινικός, εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος του ασθενούς. Επίσης ουροδυναμικός έλεγχος θα πρέπει να γίνεται όταν η / ο ασθενής πρόκειται να υποβληθεί σε επέμβαση για την ακράτεια.

Θεραπεία της ακράτειας

Η αλλαγή του τρόπου ζωής, μπορεί σαν αρχική αντιμετώπιση να βοηθήσει πολλούς ασθενείς  με μικρού βαθμού ακράτεια ούρων. Ο περιορισμός στη λήψη υγρών ή ερεθιστικών τροφών, η αποφυγή άρσης βάρους, ο έλεγχος του σωματικού βάρους αποτελούν κύρια μέτρα για την αποφυγή ή βελτίωση της ακράτειας. Οι ασκήσεις πυελικού εδάφους(ασκήσεις KEGEL), αποσκοπούν στην ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους και έχουν εφαρμογή στην ήπια προς μέτρια ακράτεια από προσπάθεια. Γίνονται με 10 επαναλήψεις,3 φορές την ημέρα. Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται κατά περίπτωση. Η φαρμακευτική θεραπεία μπορεί να δοθεί κυρίως στην επιτακτική ακράτεια(αντιχολινεργικά, α-blockers), αλλά και στην  ακράτεια προσπάθειας.

Η τοποθέτηση ταινίας ακράτειας(βλ. σχ. ενότητα) αποτελεί την αποτελεσματικότερη μέθοδο αντιμετώπισης της ακράτειας από προσπάθεια στη γυναίκα. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η σταθεροποίηση της ουρήθρας και του κυστικού αυχένα. Η επέμβαση αυτή έχει πολύ υψηλό ποσοστό επιτυχίας και αποτελεί οριστική λύση. Μπορεί να εφαρμοστεί και σε άνδρες με ακράτεια προσπάθειας μετά από βλάβη του σφιγκτήρα.

Τέλος, στις περιπτώσεις ακράτειας  που υπάρχει υποκείμενο νόσημα (υπερπλασία προστάτη, λίθος κύστεως, θήλωμα,κλπ),συνιστάται αντιμετώπισή του.